“ေလးစားမႉ” ဆိုရာတြင္ (Self Respect) မွ စတင္ေျပာဆိုခ်င္ပါတယ္။ က်မတို့သည္ လူသားအႏြယ္ဝင္ သတၱဝါမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္အတြက္ အသိပညာ၊ အတတ္ပညာ၊ သင္ယူျခင္းပညာ၊ ေလ့လာစူးစမ္းႏိုင္ျခင္းပညာ၊ တီထြင္ဖန္တီးမႉအတတ္ပညာ အစရွိသည့္ သင္ၾကား၊ သင္ယူ၊ တတ္ေျမာက္မႉ စြမ္းရည္မ်ားကို အျခားေသာ သတၱဝါမ်ားထက္ သာလြန္စြာ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ၾကသူမ်ားပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအျပင္ ‘ ႀကီးသူကို ႐ိုေသ၊ ငယ္သူကို ေလးစား’ ဆိုသည့္ ဆို႐ိုးလည္းရွိခဲ့သည္ကို လူအားလံုးတိုင္ပင္ သိႏွင့္ၾကၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ က်မ ထင္ျမင္ယူဆသည့္ မိမိကိုယ္ကို ေလးစားျခင္း (Self Respect) ဆုိသည္မွာကား မိမိအျပဳအမူ၊ မိမိအေျပာအဆို၊ မိမိစိတ္သေဘာထားမ်ားကို သာရည္ၫႊန္းတယ္လို့ လက္ခံထားပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ က်မတို႕သည္ ေန့စဥ္နဲ႕အမွ် မိမိမဟုတ္ေသာ အျခားေသာသူမ်ားႏွင့္ အေၾကာင္းအမ်ိုး၊ အေျခအေနအရပ္ရပ္တို႕ျဖင့္ ဆက္ဆံေျပာဆိုေနၾကသူမ်ားသာ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒါဟာ က်မတို႕ရဲ႕ သမား႐ိုးက် ျဖတ္သန္းမႉမ်ားလို႕လည္း ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို ျဖတ္သန္းရာမွ က်မတို့ရဲ႕သက္တမ္းေတြဟာဆိုရင္ ေျပာဆိုဆက္ဆံမႉမ်ားတြင္သာ အမ်ားဆံုး အသံုးခ်ခဲ့ရတာခ်ည္းပင္ ျဖစ္တယ္လို႕ က်မကေတာ့ ေတြးမိတယ္။ ဒီလိုမ်ိုး အေနအထားမွာ က်မတို႕ က်င့္သံုးလိုက္နာ သင့္သည့္အခ်က္မွာ မိမိကိုယ္ကို ေလးစားျခင္း (Self Respect) ထားျခင္းသည္ အေရးအႀကီးဆံုး အခ်က္သာလ်င္ ျဖစ္ပါတယ္။ ‘မိမိကိုယ္ကို ေလးစားျခင္း’ (Self Respect) ဆိုရာတြင္ မိမိ၏ အျပုအမူ၊ မိမိ၏ အေျပာအဆိုမွ မိမိသည္ ဘယ္လိုအဆင့္အတန္းမ်ိုး (Man’s Class and Row) ကို ေဖာ္ၫႊန္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ‘စကားတိုင္း’ ‘အျပုအမူတိုင္း’ ဟာ မိမိ ေျပာခ်င္သလို၊ ျပုမူခ်င္သလို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သည့္ အရာမ်ားသာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေတြကို မိမိစိတ္ထဲရွိအတိုင္း မျပုမူၾကဘဲ ေလးစားမႉေလးေတြကိုသာ ေ႐ွ႕တန္းတင္မယ္ဆိုက တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး အဆင္ေျပစြာ ဆက္ဆံလုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွာပဲလုိ႕ က်မေတြးမိတယ္ရွင့္။

လူ တစ္ဦးခ်င္းစီဟာ မိမိတို႕ ခံယူခ်က္၊ သေဘာထား၊ ယံုၾကည္ခ်က္မ်ားျဖင့္သာ ဘဝမွာ ႐ွင္သန္ေနထိုင္ၾကသာ မ်ားၾကပါတယ္။ ဒီလိုပဲ ဘာသာတရားဆိုတာကလည္း လူ တစ္ဦးခ်င္းစီမ ျမင္ဖူး၏ ယံုၾကည္သက္ဝင္မႈသာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်တဲ့ အခ်ိဳ႕သူေတြဟာဆို ဘာသာတရားနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး တစ္ဦးယံုၾကည္မႉကို တစ္ဦး ဖလွယ္မႉ႐ွိတာ မေတြ႕ရဘဲ ျငင္းခံုေနၾကတာကိုပဲ ျမင္ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီလို ျငင္းခံုမႉရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲရလဒ္ကေတာ့ သူတို႕ေတြဟာ တစ္ဦးနဲ့တစ္ဦး ဆက္ဆံေရးေတြဟာ အေနက်ဲလာတာပါပဲ။ ဒီလို ျငင္းခံုေနမယ့္အစား တစ္ဦးယံုၾကည္မႉကို တစ္ဦးသာ ေလးစားမႉကို ေ႐ွ႕ထားခဲ့မယ္ဆိုရင္ ဘာသာေရးအယူအဆ၊ ကိုးကြယ္သက္ဝင္မႉေတြကိုလည္း က်မတို႕ဟာျဖင့္ အခ်င္းခ်င္း ဖလွယ္ႏိုင္မွာျဖစ္သလို အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္လည္း တစ္ဦးကိုတစ္ဦး ပိုမိုခင္မင္လာမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

က်မမွာ ယူဆခ်က္ တစ္ခု႐ွိခဲ့ဖူးတယ္။ က်င့္လည္း က်င့္သံုးခဲ့ဖူးတယ္။ အဲ့ဒါ ဘာလဲဆိုေတာ့ က်မ တစ္စံုတစ္ေယာက္ကို ခင္မင္ၿပီဆို ေလးစားမႉနဲ႕အေျချပဳၿပီး ဆက္ဆံေပါင္းသင္းတယ္။ အဲ..သူဟာ က်မ အေနနဲ႕ ေလးစားမႉမဲ့စရာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္၊ အျပဳအမူ၊ အက်င့္စ႐ိုက္ တစ္စံုတစ္ရာ ရွိခဲ့ပါက က်မရဲ႕ သူ႕အေပၚထားတဲ့ ေလးစားမႉေတြဟာ ေပ်ာက္ဆံုးကုန္တယ္။ ဒါကို မၾကာေသးမီအခ်ိန္အထိကို က်မ က်င့္သံုးခဲ့ဖူးတယ္။ တကယ္ေတာ့ မွားေနတယ္ဆိုတာကိုလည္း မၾကာေသးခင္ကမွ သိခဲ့ရတာ။ တစ္ေန႕ က်မ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့႐ံုးမွာ က်မ ျပႆနာ တစ္ခုျဖစ္ခဲ့တယ္႐ွင့္…မွတ္မွတ္ရရ ဆိုရရင္ က်မတို႕ ဂ်ပန္မွာ ဆူနာမီျဖစ္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ တစ္ေန႕ေပါ့။ က်မက ႐ံုးေရာက္တာနဲ့ အင္တာနက္ကေန ဆူနာမီျဖစ္ခဲ့တာေတြကို ၾကည့္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ က်မ အေနာက္ကေန တစ္ဦးတစ္ေယာက္က အသံက်ယ္က်ယ္နဲ႕ စကားေတြကို ေဒါသတႀကီးေျပာဆိုေနခဲ့တယ္။ ပထမေတာ့ အာ႐ံုမထားခဲ့မိဘူး႐ွင့္ .. ေနာက္ သူက က်မကို ေစာင္းေျမာင္းေျပာဆိုေနတာကို က်မ သိလိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ က်မ အေတာ္ေလး ေဒါသျဖစ္ေနခဲ့ တယ္။ က်မလည္း စကားနဲ ရန္ဆဲ သေဘာမ်ိုးနဲ႕ ပထမေတာ့ မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနလိုက္ပါေသးတယ္။ ေနာက္ေတာ့ က်မရဲ႕ အက်င့္လိုျဖစ္ေနတဲ့ *ကိုယ္မွန္တယ္ထင္ရင္ ေျပာတတ္တဲ့ အက်င့္* က က်မကို သူ(က်မအား ေျပာဆိုေနသူ)အား ျပန္ေျပာရန္အတြက္ တြန္းအားေပးခဲ့ေတာ့တာပါပဲ။ ဒီမွာတင္ က်မ ေနရာကေန ထရပ္ၿပီး လူႀကီးလူေကာင္းျဖစ္ပါလ်က္နဲ႕ လူႀကီးလူေကာင္းလို ေျပာရန္၊ က်င့္သံုးရန္ က်မမွာ ေဒါသသံကို ထိန္းၿပီး ထိုသူအား ျပန္ေျပာခဲ့မိခဲ့တယ္။ အိမ္ေရာက္ေတာ့လည္း က်မစိတ္ထဲမွာ တႏံုႏံုနဲ႕ မေက်မနပ္ျဖစ္ေနတုန္းပဲ။ ဒါနဲ႕ က်မရဲ႕ အမကို ရင္ဖြင့္ျပလိုက္တာေပါ့။ အဲ့ဒီမွာ က်မ အမက က်မကို နင္ဟာ ေတာ္ေတာ္အသံုးမက်ေသးတဲ့သူပါလားတဲ့။ ကိုယ့္ညီမ ဘက္ကမပါဘဲ တစိမ္းသူဘက္ပါရေကာင္းလားဆိုၿပီး က်မ ပိုေဒါသျဖစ္တာေပါ့။ ဒီေတာ့ အမက သူက ျဖစ္သင့္တာကိုေျပာျပတာတဲ့။ အမွန္ဆို စဥ္းစားၾကည့္တဲ့ *နင္ လူ ၁ဝဝ ရွိယင္ လူ ၁ဝဝ က နင့္ကို ေဒါသျဖစ္ေအာင္လုပ္တယ္၊ နင့္ကို ေစာ္ကားေမာ္ကား ျပုမူေျပာဆိုတယ္* တယ္ဆိုတိုင္း နင္ သူတို႕လို သူတို႕လုပ္သလို လိုက္လုပ္ေနမွာလားတဲ့။ ဒီစကားက တကယ္တမ္းေတာ့ ဒီအတိုင္း ေျပာလိုက္တဲ့ပံုစံ ျဖစ္ေနေပမယ့္ က်မကို စဥ္းစားေစခဲ့တယ္။ ဒီမွာတင္ က်မ အမွားလုပ္ခဲ့မိလိုက္ၿပီဆိုတာကို သိလာခဲ့ရတယ္။ တကယ္ေတာ့ သူဟာ က်မအတြက္ ေလးစားစရာေကာင္းသည္ျဖစ္ေစ၊ ေလးစားစရာ မဲ့ေနသည္ျဖစ္ေစ က်မဟာ သူ့ကို ေလးေလးမႉနဲ႕ပဲ ဆက္ဆံရမွာ။ က်မဟာ က်မရဲ႕ မခံခ်င္စိတ္ေလး တစ္ခုကို ေရွ႕တန္းတင္ၿပီး မိမိကိုယ္ကိုယ္ ေလးစားမႉ (Self Respect) ကို မျပုက်င့္ခဲ့မိလို့ အမွားကို က်ူးလြန္ခဲ့တာပါပဲ။  က်မက ကိုယ့္ကိုယ္ကုိ အရင္ မေလးစားႏိုင္ေသးဘဲနဲ႕ တျခားသူကို အျပစ္ျမင္ခဲ့တာပါ။ ဒီ အျဖစ္အပ်က္ကို အတုယူၿပီး က်မဟာ မိမိကိုယ္ကိုေလးစားျခင္း (Self Respect) က်င့္သံုးႏိုင္ေအာင္ အသိတရားနဲ႕ ႀကိဳးစားေနထိုင္သြားမယ္လို႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါတယ္။

(၂-၆-၂ဝ၁ဝ)